4 Δεκ 2012

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΝΙΑΤΗΣ ΓΙΑ ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ ΣΤΟ 23rd Annual Conference

Δείτε τι είπε σήμερα ο Γιάννης Μανιάτης στο συνέδριο του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου για τη γεωθερμία με ειδική αναφορά στη Ξάνθη:

«ΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ– ΕΘΝΙΚΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ»

Καθ. Γιάννης Μανιάτης, τ. Υφυπουργός ΠΕΚΑ, Γραμματέας Κ.Ο. ΠΑ.ΣΟ.Κ.

Κυρίες και Κύριοι,

Σε μια εποχή που το μεγάλο ζητούμενο είναι η Ανάπτυξη, οι ορυκτές πρώτες ύλες μπορούν να αποτελέσουν μια νέα πηγή πλούτου, εσόδων και θέσεων εργασίας της χώρας.

Τα συνολικά αποθέματα ορυκτού πλούτου στο υπέδαφος της Ελλάδας είναι τρέχουσας αξίας δεκάδων δις ευρώ (το ΙΓΜΕ τα υπολογίζει σε πάνω από 40 δις ευρώ), χωρίς ασφαλώς στους παραπάνω υπολογισμούς να συμπεριληφθούν και τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων.

Η Χώρα μας μπορεί να θεωρηθεί από τις πλουσιότερες κοιτασματολογικές περιφέρειες της Ευρώπης.

Σήμερα απασχολούνται στον κλάδο περίπου 20.000 άμεσα εργαζόμενοι και 80.000 έμμεσα. Ο ελληνικός εξορυκτικός κλάδος είναι έντονα εξωστρεφής, με περίπου το 75% των πωλήσεών του να κατευθύνεται σε εξαγωγές. Στον τομέα της εξόρυξης η Ελλάδα βρίσκεται σε μία από τις πρώτες 10 θέσεις σε πανευρωπαϊκό επίπεδο από πλευράς αριθμού επιχειρήσεων και ανταγωνιστικότητας, αφού διαθέτει περίπου 600 επιχειρήσεις του κλάδου σε σύγκριση με τις περίπου 1.500 που έχουν χώρες όπως η Γαλλία και η Γερμανία.

Το περιβάλλον, η ποιότητα ζωής, η ασφάλεια, η κοινωνική μέριμνα είναι μείζονα πολιτικά ζητήματα που αν συνδυαστούν με την διαρκώς αυξανόμενη και αυτοτροφοδοτούμενη ανάγκη για ενημέρωση, συνειδητοποίηση και κινητοποίηση των πολιτών, απαιτούν μια νέα, καινοτόμο, ανθρωποκεντρική θεώρηση, τη θεώρηση της βιώσιμης τεχνολογίας, της βιώσιμης ανάπτυξης.


Στο ΥΠΕΚΑ, τα τελευταία τρία (3) χρόνια, ακολουθείται μια πολιτική σταθερή, διάφανη και συναινετική, τόσο σε εθνικό, όσο και σε τοπικό επίπεδο, η οποία βασίζεται στους ακόλουθους τρεις (3) πυλώνες:

Την καταγραφή, αποκάλυψη και ανάδειξη του ορυκτού πλούτου και την ανάθεση της αξιοποίησής του με διαφανείς διεθνείς διαγωνιστικές διαδικασίες, με πλήρη ενημέρωση της Βουλής των Ελλήνων, με στόχο τη μεγιστοποίηση των ωφελειών του δημοσίου.

Τη βιώσιμη αξιοποίηση μέσα από διαδικασίες περιβαλλοντικά ορθολογικής εκμετάλλευσης, χωρίς ληστρική παρέμβαση και με προοπτικές μέλλοντος και αειφορίας.

Την ύπαρξη σοβαρών αντισταθμιστικών ωφελημάτων για τις τοπικές κοινωνίες, καθώς και την κοινωνικά δίκαιη κατανομή των εθνικών εσόδων.

Ταυτόχρονα, υπάρχουν επίσης τρεις (3) βασικές προϋποθέσεις για την επιτυχία οποιασδήποτε πολιτικής στην αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας:
Ο επιχειρηματικός κόσμος, οι τοπικές κοινωνίες και η Πολιτεία, να διαμορφώνουν συνθήκες συναίνεσης, αμοιβαίας κατανόησης, σταθερότητας επενδυτικού και φορολογικού κλίματος και καθεστώτος win-win από όλες τις πλευρές.

Η κεντρική, περιφερειακή και τοπική διοίκηση και αυτοδιοίκηση, να διαμορφώνουν περιβαλλοντική αδειοδοτική νομοθεσία και κανονιστικό καθεστώς ευέλικτο, αποτελεσματικό, με αυστηρούς μηχανισμούς δυναμικής παρακολούθησης της πορείας εξέλιξης όλων των επενδύσεων Ορυκτών Πρώτων Υλών. Ο ν.4014/2011 έχει ήδη μειώσει τις υπό εξέταση μελέτες για έκδοση περιβαλλοντικών αδειών από 20.000/έτος σε μόλις 3.000/έτος σήμερα. Το θετικό αυτό βήμα πρέπει να ολοκληρωθεί σε όλα τα στάδια λήψης αποφάσεων.

Η Δικαιοσύνη, σε όλα της τα επίπεδα, από το τοπικό Ειρηνοδικείο μέχρι το Συμβούλιο της Επικρατείας, να λειτουργεί γρήγορα, φιλοεπενδυτικά και με συνεξέταξη όλων των παραμέτρων, συμπεριλαμβανομένων τόσο της περιβαλλοντικής αειφορίας, όσο και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, αλλά και της αύξησης των δημόσιων εσόδων από μισθώματα ορυχείων.

Διακρίνω την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας σε τρεις (3) βασικές κατηγορίες:

Α) στους Υδρογονάνθρακες, όπου μέσα από τις γνωστές μας πρωτοβουλίες για την αξιοποίηση των εθνικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, προωθούμε με διαφάνεια και αποτελεσματικότητα τους ανεκμετάλλευτους εθνικούς αυτούς πλουτοπαραγωγικούς πόρους. Θέμα στο οποίο δεν προτίθεμαι σήμερα να αναφερθώ.

Β) στη Γεωθερμία και

Γ) στις υπόλοιπες Ορυκτές Πρώτες Ύλες (Ο.Π.Υ.).

ΓΕΩΘΕΡΜΙΑ

Προχωρήσαμε στην αναγέννηση της Γεωθερμίας, της πιο παραμελημένης μορφής πράσινης ενέργειας στη χώρα, η οποία εντάσσεται πλέον δυναμικά στο εθνικό ενεργειακό ισοζύγιο. Προκηρύξαμε και αναθέσαμε 8 διεθνείς πλειοδοτικούς διαγωνισμούς για την εκμετάλλευση γεωθερμικών πεδίων υψηλής θερμοκρασίας σε Έβρο, Νέστο, Χίο, Σαμοθράκη, Καβάλα, Σπερχειό, Ικαρία και Σουσάκι.

Το σύνολο των γεωθερμικών πεδίων της χώρας που μπορεί άμεσα να αξιοποιηθεί ξεπερνά ως επενδύσεις τα 400 εκατ. Ευρώ, με δυνατότητα παραγωγής έως 300MW ηλεκτρικής ενέργειας.

Ολοκληρώσαμε επιπλέον το σύνολο των απαιτούμενων Υπουργικών Αποφάσεων και Κανονιστικών ρυθμίσεων για τη διανομή της γεωθερμίας χαμηλής θερμοκρασίας για χρήση στον αγροτικό τομέα (θερμοκήπια, ιχθυοκαλλιέργειες, κ.ά.).

Κατά το πρόσφατο χρονικό διάστημα, στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καταφέραμε να δημιουργήσουμε καινούργια μοντέλα ανάπτυξης και καλής πρακτικής με αναφορά στον πρωτογενή τομέα. Ένα από τα πεδία ενδιαφέροντός μας ήταν η εκμετάλλευση των σημαντικών Γεωθερμικών πεδίων της χώρας, προκειμένου να χρησιμοποιήσουμε τη γεωθερμία ως συγκριτικό πλεονέκτημα της πρωτογενούς μας παραγωγής. Βασική προϋπόθεση ήταν να αναμορφώσουμε το νομοθετικό πλαίσιο και το κάναμε.

Ειδικά όσον αφορά στη Γεωθερμία Χαμηλής Θερμοκρασίας, υπήρξε άμεση η σχετική αξιοποίηση του νέου πλαισίου διατάξεων. Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης, αξιοποίησε το νέο πλαίσιο και με σχετικές αποφάσεις προκήρυξε διαγωνισμούς εκδήλωσης ενδιαφέροντος σε έξι γεωθερμικά πεδία στις Περιφερειακές Ενότητες Ξάνθης, Ροδόπης, Καβάλας, Έβρου, Σερρών και Θεσσαλονίκης.

Στις προκηρύξεις αυτές υπήρξε επενδυτικό ενδιαφέρον από σοβαρές ελληνικές επιχειρήσεις που αποφάσισαν να επενδύσουν δεκάδες εκατομμύρια ευρώ στον πρωτογενή τομέα με την ανάπτυξη Θερμοκηπιακών μονάδων με Υδροπονική Καλλιέργεια και χρησιμοποιούμενη θέρμανση τη Γεωθερμία.

Ήδη έχουν κατακυρωθεί τα αποτελέσματα σε τρεις διαγωνισμούς και υπογράφονται οι σχετικές συμβάσεις μίσθωσης με τους πλειοδότες. Αρωγός και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης που προχώρησε σε παραχωρήσεις γης επί των γεωθερμικών πεδίων στις επιχειρήσεις αυτές.

Σήμερα, έχουμε ως αποτέλεσμα τις πρώτες προσκλήσεις για εκδήλωση ενδιαφέροντος για νέες θέσεις εργασίας να είναι πραγματικότητα (προσκλήσεις εκδήλωσης ενδιαφέροντος για γεωπόνους στη Ξάνθη για πρόσληψη από την εταιρεία ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ Α.Ε.).

Μόνο για την περιφερειακή ενότητα Ξάνθης, σε αυτή την ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο, υπάρχουν επενδυτικά σχέδια για 300 στρέμματα θερμοκηπίων υδροπονίας με θέρμανση από τη γεωθερμία.

Μέσα σε διάστημα δύο χρόνων μια εγκλωβισμένη πλουτοπαραγωγική πηγή, πνιγμένη στη γραφειοκρατία, αποτελεί ήδη καλή πρακτική ιδιωτικών επενδύσεων, με στόχο ποιοτικά προϊόντα διατροφής, δώδεκα μήνες το χρόνο με έσοδα για το δημόσιο και την τοπική αυτοδιοίκηση.

ΟΡΥΚΤΕΣ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ

Στον ευρύτερο χώρο του ορυκτού πλούτου, έχουν ήδη υλοποιηθεί ένα σύνολο από παρεμβάσεις με στόχο τη στήριξη του κλάδου σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα:

1.Εκδόθηκε το 2011 ο νέος Κανονισμός Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών (ΚΜΛΕ), μετά από 27 ολόκληρα χρόνια, ο οποίος αποτελεί ένα από τα πιο σύγχρονα εργαλεία σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για την ασφαλή και ορθολογική διενέργεια των σχετικών εργασιών.

2.Ολοκληρώνεται μέχρι το τέλος του έτους το νέο Λατομικό Νομοσχέδιο, ως προϊόν της επιτροπής που είχαμε συγκροτήσει στις αρχές του 2012 και στη συνέχεια θα δοθεί για δημόσια διαβούλευση. Στο ίδιο κείμενο θα υπάρχουν βελτιώσεις και εκσυγχρονισμός διατάξεων του Μεταλλευτικού Κώδικα που ισχύει από το 1973 (Ν.Δ.210/73).

3.Τον περασμένο Φεβρουάριο (29/2/12) εξαγγέλθηκε η Εθνική Μεταλλευτική Πολιτική, που ουσιαστικά αποτελεί εξειδίκευση της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για τις πρώτες ύλες στην ελληνική πραγματικότητα και πρέπει πολύ σύντομα να συνοδευτεί με συγκεκριμένες δράσεις υλοποίησης. Ταυτόχρονα, προχωρά η συμμετοχή στη δράση της Ε.Ε «Σύμπραξη για την Καινοτομία» (Innovation Partnership) σχετικά με τις πρώτες ύλες.

4.Με στόχο τη δημιουργία δράσεων στους τομείς της εξόρυξης, της επεξεργασίας, της αποκατάστασης του περιβάλλοντος, της αποδοτικότερης χρήσης και της ανακύκλωσης των πρώτων υλών καθώς και της εξεύρεσης εναλλακτικών λύσεων/υποκατάστατων για τις πρώτες ύλες κρίσιμης σημασίας για την Ε.Ε. στόχος είναι , μέχρι το 2020, να έχει γίνει ένα σημαντικό βήμα προόδου ως προς την ασφάλεια του εφοδιασμού της, καθώς και την επίτευξη αποτελεσματικής και αειφόρου διαχείρισης των μη ενεργειακών πρώτων υλών στην Ευρώπη. Η Χώρα μας ενδιαφέρεται να συμμετάσχει, στην Κατευθυντήριο Επιτροπή Υψηλού Επιπέδου (High level steering committee) της Σύμπραξης.

5.Προχωρά η καταγραφή και αξιολόγηση πάνω από 120 Δημόσιων Μεταλλευτικών Χώρων, με σκοπό την πλήρη αξιοποίησή τους, μέσω ομάδας εργασίας επιστημόνων του ΥΠΕΚΑ και του ΙΓΜΕ. Ήδη, έχουν αξιολογηθεί οι πρώτοι 50 από τους χώρους αυτούς και έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες εκμίσθωσης δημόσιων μεταλλείων με διεθνείς πλειοδοτικούς διαγωνισμούς, για χρυσό, χαλκό, μόλυβδο, ψευδάργυρο, άργυρο, αντιμονίτη, κ.α. Είναι η πρώτη φορά από συστάσεως Ελληνικού Κράτους που γίνεται μια τόσο σοβαρή δουλειά τεκμηρίωσης για τον ορυκτό πλούτο της Χώρας μας. Τα αποτελέσματα από την προσπάθεια αυτή θα είναι άμεσα, τόσο στα δημόσια οικονομικά, όσο και στην απασχόληση. Με βάση τα πορίσματα της επιτροπής, προκηρύχθηκε το Μάρτιο 2012 και πρόσφατα ολοκληρώθηκε ο διεθνής διαγωνισμός για την περιοχή Βάθης – Γερακαριού του Κιλκίς όπου τα βεβαιωμένα αποθέματα χρυσού – χαλκού εκτιμώνται σε 1,5 δις ευρώ και τα δυναμικά σε περίπου 7 δις ευρώ.

6.Διαμορφώθηκε πλέον από τον Ιανουάριο 2012, με αφορμή την προκήρυξη του παραπάνω διαγωνισμού, μια νέα, καινοτόμος, αειφόρος και εθνικά απόλυτα επωφελής πολιτική για την αξιοποίηση του συνόλου του ορυκτού πλούτου της χώρας. Οι νέες παράμετροι που προσδιορίζουν αυτό το σύγχρονο ευρωπαϊκό πλαίσιο διαφάνειας και δημοσίου οφέλους που εφαρμόζει πια η χώρα μας, έχει τα ακόλουθα κριτήρια, με τις αντίστοιχες ποσοστώσεις:

1.15% για το ετήσιο μίσθωμα κατά την περίοδο και των ερευνών και της εκμετάλλευσης.

2.45% για το επιχειρησιακό σχέδιο, με το 7% να αναλογεί στην καταπολέμηση της ανεργίας αφού εξαρτάται από τον αριθμό των θέσεων πλήρους απασχόλησης.

3.20% για τα αντισταθμιστικά οφέλη προς την τοπική κοινωνία, από το οποίο 8% σε δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, 7% για την πρόσληψη εργαζομένων από την τοπική κοινωνία και 5% για επιπλέον πρόσθετες περιβαλλοντικές δράσεις και δαπάνες, πέραν αυτών που προβλέπονται από τη νομοθεσία.

4.20% για την οικονομική επιφάνεια και την εμπειρία του αναδόχου.

5.Για πρώτη φορά στον Εθνικό και Περιφερειακό Χωροταξικό Σχεδιασμό, συνδιαμορφώνονται σε σύγχρονη ψηφιακή χαρτογραφική βάση στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου Γεωπληροφοριακού Συστήματος (G.I.S.), η αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου σε αρμονική συνύπαρξη με άλλες οικονομικές και κοινωνικές δραστηριότητες και ειδικά στο πλαίσιο των περιοχών NATURA 2000. Εξάλλου, έχουμε επαναδραστηριοποιήσει, με το ν.4001/2011, τη διαδικασία καθορισμού λατομικών περιοχών εκμετάλλευσης αδρανών υλικών, με σκοπό την ορθολογική εκμετάλλευση και την οικονομία των ασβεστολιθικών κοιτασμάτων και την ένταξή τους στον χωροταξικό σχεδιασμό της Χώρας.

6.Σε λίγους μήνες, με την ολοκλήρωση του έργου της επιτροπής εμπειρογνωμόνων ολοκληρώνεται το πρώτο Γεωγραφικό Ψηφιακό Πληροφοριακό Σύστημα της χώρας, το «Εθνικό Μεταλλευτικό Κτηματολόγιο», με το σύνολο των πληροφοριών που θα καταχωρισθούν σε μια ενιαία πληροφοριακή βάση, ώστε να αποτελέσει το επίσημο επενδυτικό εργαλείο τόσο της κυβέρνησης όσο και όλων των ενδιαφερομένων στον τομέα των μεταλλευτικών ορυκτών.

7.Με το ν.4042/2012 (άρθρο 63) αναπροσαρμόσαμε προς τα πάνω κατά 50% - 100% τα μισθώματα για την εκμίσθωση δικαιωμάτων μεταλλειοκτησίας, καθώς και δικαιωμάτων που απορρέουν από άδειες μεταλλευτικών ερευνών. Παράλληλα, κατανέμεται το 20% των μισθωμάτων προς τις τοπικές κοινωνίες με την μορφή ανταποδοτικών τελών. Σημειώνω επιπλέον ότι για πρώτη φορά και οι 1.500 ιδιωτικές μεταλλευτικές παραχωρήσεις θα πληρώσουν και αυτές μισθώματα. Αναφέρομαι στις παραχωρήσεις μεταλλείων που χρησιμοποιούνται για αποθεματικούς λόγους συνολικής έκτασης 1.256.000 στρεμμάτων και στις παραχωρήσεις ιδιωτικών μεταλλείων έκτασης 2.100.000 στρ. που χαρακτηρίζονται ως μη αποθεματικές παραχωρήσεις.

8.Στις καινοτομίες του νέου προτύπου αξιοποίησης των δημόσιων μεταλλείων προστίθεται η άμεση συσχέτιση των εσόδων του δημοσίου με τη χρηματιστηριακή αξία του τελικού προϊόντος, σε τρόπο ώστε σε περιπτώσεις αυξημένων χρηματιστηριακών τιμών των μεταλλευμάτων να υπάρχει αντίστοιχη επιπλέον ωφέλεια και του δημοσίου, λαμβάνοντας υπόψη κατώτερο όριο κάτω από το οποίο δεν μπορούν να μειωθούν τα έσοδα του δημοσίου. Επιπλέον, συσχετίζεται άμεσα το μίσθωμα με την καθετοποίηση της παραγωγής, δηλ. με το βαθμό κατεργασίας του μεταλλεύματος με μία αναλογία 500 για επεξεργασία άνω του 75%, 1.000 για ενδιάμεση κατεργασία και 2.000 για καμία κατεργασία. Επίσης, προβλέπονται έσοδα του δημοσίου και του οικείου δήμου από την αρχή της υπογραφής της σύμβασης.

Κυρίες και Κύριοι,

Είμαστε εδώ, για να πείσουμε με πράξεις ότι στο όραμα της βιώσιμης ανάπτυξης για την Ελλάδα, στρατηγικός πυλώνας είναι και ο τομέας του ορυκτού πλούτου.

Είναι ένας τομέας που απαιτεί εφαρμογή της πιο πρόσφατης τεχνολογίας, συνεχή κατάρτιση, βελτίωση και πιστοποίηση της ποιότητας, έρευνα για νέα προϊόντα και νέες χρήσεις, αξιοποίηση της τεχνογνωσίας, της εμπειρίας και των θεσμών.

Οι εξορυκτικές επιχειρήσεις για να αξιοποιήσουν αποτελεσματικά τις προσπάθειες της Πολιτείας, πρέπει να προχωρούν σε συνεχείς ποιοτικές αλλαγές ώστε να συμβάλλουν στην αντιστροφή του γενικού αρνητικού κλίματος που υπάρχει στην κοινή γνώμη, η οποία συνδέει άμεσα την εξορυκτική δραστηριότητα με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος. Χρησιμοποιώντας φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες και αποκαθιστώντας άμεσα, αποτελεσματικά και ορθολογικά τους χώρους επέμβασης, ώστε να αξιοποιηθούν από το κοινωνικό σύνολο στο οποίο αποδίδονται μετά την εξορυκτική χρήση.

Χρειαζόμαστε ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο. Ένα μοντέλο, προσανατολισμένο στην ποιότητα, την αποδοτικότητα των φυσικών πόρων, την οικονομία της γνώσης και τη μετάβαση σε μια βιώσιμη κοινωνικά και χωρίς αποκλεισμούς οικονομία της αγοράς.

Ο τομέας του ορυκτού πλούτου αποτελεί βασικό πυλώνα, για να πρωταγωνιστήσουμε σε ένα νέο οικονομικό και επενδυτικό πλαίσιο ευκαιριών, δημιουργίας θέσεων εργασίας και ενίσχυσης των δημόσιων εσόδων. Δεν έχουμε την πολυτέλεια άλλου χαμένου χρόνου και άλλων χαμένων ευκαιριών. Η ώρα είναι τώρα.

Ευχαριστώ για την προσοχή σας.